طرح درس کامل درس «نگهداری سیستمهای رایانهای»
نام هنرستان: هنرستان برادران قفلی ناحیه ۷ مشهد
نام مدرس/هنرآموز: علیرضا البرزی
رشته: شبکه و نرمافزار رایانه | پایه: دهم | شاخه: فنی و حرفهای
فهرست مطالب (فهرست طرح درسها)
طرح درس سالیانه درس «نگهداری سیستمهای رایانهای»
| پودمان | عنوان پودمان | واحدهای یادگیری | هدف اصلی پودمان (شایستگی) | مدت زمان (جلسه ۹۰ دقیقه) |
|---|
| ۱ | نصب سیستمعامل ویندوز 11 | ۱. امکانسنجی سختافزاری
۲. پیکربندی ویندوز 11 | هنرجو بتواند سیستمعامل ویندوز 11 را نصب و پیکربندیهای اولیه و شخصیسازی آن را انجام دهد. | ۱۶ |
| ۲ | نصب سیستمعامل لینوکس | ۱. امکانسنجی و نصب لینوکس در ماشین مجازی
۲. پیکربندی لینوکس | هنرجو بتواند یک توزیع لینوکس را در ماشین مجازی نصب کرده و دستورات اولیه و مدیریت پایه آن را انجام دهد. | ۱۸ |
| ۳ | نصب سیستمعامل اندروید | ۱. نصب اندروید در ماشین مجازی
۲. ساخت بازی با App Inventor | هنرجو با محیط اندروید و اصول اولیه برنامهنویسی برای آن آشنا شده و بتواند یک اپلیکیشن ساده بسازد. | ۱۲ |
| ۴ | نصب و پیکربندی سیستمعامل macOS | ۱. نصب macOS در ماشین مجازی
۲. پیکربندی macOS | هنرجو با محیط و تنظیمات اصلی سیستمعامل macOS آشنا شده و کارهای پایه در آن را انجام دهد. | ۸ |
| ۵ | ارزیابی فنی سختافزار | ۱. مونتاژ قطعات رایانه
۲. شناسایی و رفع عیوب سختافزار | هنرجو بتواند قطعات یک رایانه را مونتاژ کرده و عیوب احتمالی سختافزاری را شناسایی و رفع نماید. | ۱۶ |
| ارزشیابیهای پایانی و جبرانی | ارزشیابی نهایی شایستگیهای فنی و غیرفنی و فرصت جبران. | ۱۰ |
| مجموع | ۸۰ جلسه |
روشهای ارزشیابی:
- ارزشیابی مستمر: مشاهده عملکرد هنرجویان در حین انجام فعالیتهای کارگاهی و مشارکت در بحثهای کلاسی.
- ارزشیابی شایستگی فنی: انجام پروژههای عملی در پایان هر واحد یادگیری (مانند نصب موفق سیستمعامل، مونتاژ کامل سیستم).
- ارزشیابی شایستگی غیرفنی: بررسی نحوه رعایت نکات ایمنی، مدیریت زمان، کار گروهی و حل مسئله.
- دفترچه یادداشت هنرجو: ثبت مراحل کار و نتایج توسط هنرجو و ارزشیابی توسط مدرس.
منابع و ابزارهای آموزشی:
- کتاب درسی اصلی و کتاب همراه هنرجو.
- نرمافزارهای شبیهساز: VMware Workstation / VirtualBox.
- نرمافزارهای کاربردی: Rufus, CPU-Z, HWiNFO.
- قطعات سختافزاری کامپیوتر (برای پودمان پنجم).
- فایلهای ISO سیستمعاملها (ویندوز، اوبونتو، macOS).
- وبسایتهای معتبر برای بهروزرسانی محتوا.
طرح درس روزانه: پودمان ۱ - واحد یادگیری ۱
پودمان: ۱: نصب سیستمعامل ویندوز 11 | واحد یادگیری: ۱: امکانسنجی سازگاری سختافزاری | مدت زمان: ۲ جلسه (۱۸۰ دقیقه)
جلسه اول
| مرحله | مدت زمان | شرح فعالیت و محتوا | منابع و ابزار | نکات و ارزشیابی |
|---|
| مقدمه | ۱۵ دقیقه | معرفی اهداف جلسه و ایجاد انگیزه در خصوص اهمیت نصب صحیح سیستمعامل. | پروژکتور | تاکید بر جلوگیری از خطاهای احتمالی با بررسی پیشنیازها. |
| ارائه نظری | ۴۵ دقیقه | آموزش حداقل نیازهای سختافزاری ویندوز 11. مقایسه BIOS و UEFI. | کتاب درسی، اسلاید | استفاده از تصاویر برای نمایش محیط BIOS و UEFI. |
| آموزش عملی | ۳۰ دقیقه | آموزش شناسایی مشخصات از طریق BIOS, System Information و نرمافزار CPU-Z. | رایانه هنرجویان | هنرجویان به صورت همزمان مراحل را روی سیستم خود انجام میدهند. |
جلسه دوم
| مرحله | مدت زمان | شرح فعالیت و محتوا | منابع و ابزار | نکات و ارزشیابی |
|---|
| آموزش نظری | ۴۰ دقیقه | آموزش دانلود ISO ویندوز و ساخت فلش بوت با نرمافزار Rufus. توضیح تفاوت GPT و MBR. | اینترنت، Rufus، فلش | نکته ایمنی: تاکید بر پشتیبانگیری از اطلاعات فلش. |
| فعالیت عملی | ۳۰ دقیقه | فعالیت: هنرجویان به صورت گروهی یک فلش بوت ویندوز 11 تهیه میکنند. | فلش مموری | ارزشیابی عملی: موفقیت در ساخت فلش بوت. |
| آموزش بایوس | ۲۰ دقیقه | آموزش ورود به BIOS و تنظیم اولویت بوت از روی فلش مموری. | رایانه هنرجویان | یادآوری اینکه کلید ورود به BIOS بسته به نوع مادربرد متفاوت است. |
طرح درس روزانه: پودمان ۱ - واحد یادگیری ۲
پودمان: ۱: نصب سیستمعامل ویندوز 11 | واحد یادگیری: ۲: پیکربندی ویندوز 11 | مدت زمان: ۲ جلسه (۱۸۰ دقیقه)
جلسه اول
| مرحله | مدت زمان | شرح فعالیت و محتوا | منابع و ابزار | نکات و ارزشیابی |
|---|
| تنظیمات زمان و زبان | ۴۵ دقیقه | تنظیمات Time & language: تنظیم منطقه زمانی، تاریخ و ساعت به صورت دستی و خودکار. اضافه کردن زبان فارسی به کیبورد. فعالسازی تقویم شمسی. | سیستمعامل ویندوز 11 | راهنمایی برای فعالسازی تقویم شمسی. |
| شخصیسازی محیط | ۴۵ دقیقه | بخش Personalization: تغییر پسزمینه، رنگ سیستم، تمها، صدای رویدادها و نشانگر ماوس. | سیستمعامل ویندوز 11 | هنرجویان تم شخصی خود را ایجاد کرده و اعمال میکنند. |
جلسه دوم
| مرحله | مدت زمان | شرح فعالیت و محتوا | منابع و ابزار | نکات و ارزشیابی |
|---|
| مدیریت حسابهای کاربری | ۴۰ دقیقه | بخش Accounts: افزودن کاربر جدید، تغییر نوع حساب (Standard/Administrator)، تفاوت سطح دسترسی. | سیستمعامل ویندوز 11 | تاکید بر خطرات استفاده دائمی از حساب ادمین. |
| تنظیمات سیستم و نمایش | ۵۰ دقیقه | بخش System: تنظیمات Display (رزولوشن، مقیاس)، Notifications (اعلانها)، Power (مدیریت مصرف انرژی). | سیستمعامل ویندوز 11 | آموزش روشهای بهینهسازی مصرف انرژی. |
طرح درس روزانه: پودمان ۲ - واحد یادگیری ۱
پودمان: ۲: نصب سیستمعامل لینوکس | واحد یادگیری: ۱: امکانسنجی و نصب لینوکس در ماشین مجازی | مدت زمان: ۲ جلسه (۱۸۰ دقیقه)
جلسه اول
| مرحله | مدت زمان | شرح فعالیت و محتوا | منابع و ابزار | نکات و ارزشیابی |
|---|
| ارائه نظری | ۶۰ دقیقه | آشنایی با مفهوم سیستمعامل متنباز (Open Source). معرفی توزیعهای محبوب (Ubuntu, Mint, Fedora). مفاهیم ماشین مجازی (Virtualization) و مزایای آن. | کتاب درسی، اسلاید | نمایش تصاویری از محیطهای مختلف لینوکس. |
| بحث گروهی | ۳۰ دقیقه | بحث گروهی: "مزایا و معایب استفاده از لینوکس به عنوان سیستمعامل اصلی در مقایسه با ویندوز چیست؟" | رایانه، اینترنت | ارزشیابی: ثبت میزان مشارکت و کیفیت مطالب ارائه شده. |
جلسه دوم
| مرحله | مدت زمان | شرح فعالیت و محتوا | منابع و ابزار | نکات و ارزشیابی |
|---|
| آموزش عملی | ۹۰ دقیقه | آموزش نصب VirtualBox. ایجاد ماشین مجازی جدید. تنظیم منابع ماشین مجازی (RAM, CPU, Storage). اتصال فایل ISO اوبونتو و شروع فرآیند نصب. | VirtualBox, ISO اوبونتو | نکته پیشرفته: پس از نصب، آموزش نصب Guest Additions. |
طرح درس روزانه: پودمان ۲ - واحد یادگیری ۲
پودمان: ۲: نصب سیستمعامل لینوکس | واحد یادگیری: ۲: پیکربندی لینوکس | مدت زمان: ۲ جلسه (۱۸۰ دقیقه)
جلسه اول
| مرحله | مدت زمان | شرح فعالیت و محتوا | منابع و ابزار | نکات و ارزشیابی |
|---|
| محیط دسکتاپ اوبونتو | ۶۰ دقیقه | آشنایی با محیط دسکتاپ GNOME. معرفی Activities، نوار بالا، نمایش برنامهها، مدیریت پنجرهها و فضاهای کاری. | ماشین مجازی اوبونتو | هنرجویان به صورت عملی با محیط کار میکنند. |
| مدیریت نرمافزار | ۳۰ دقیقه | کار با Ubuntu Software Center برای جستجو، نصب و حذف برنامههای گرافیکی. معرفی مفهوم مخازن نرمافزاری. | ماشین مجازی اوبونتو | نصب یک نرمافزار نمونه (مانند VLC). |
جلسه دوم
| مرحله | مدت زمان | شرح فعالیت و محتوا | منابع و ابزار | نکات و ارزشیابی |
|---|
| مقدماتی ترمینال لینوکس | ۶۰ دقیقه | آشنایی با ترمینال. آموزش دستورات پایه: `pwd`, `ls`, `cd`, `mkdir`, `rm`. توضیح مفهوم مسیر مطلق و نسبی. | ماشین مجازی اوبونتو | تاکید بر قدرت و انعطافپذیری خط فرمان. |
| تنظیمات سیستم | ۳۰ دقیقه | آموزش تنظیمات سیستم از طریق Settings (مانند تنظیمات شبکه، Wi-Fi، بلوتوث، صدا و نمایشگر). | ماشین مجازی اوبونتو | مقایسه تنظیمات گرافیکی با معادلهای احتمالی در ترمینال. |
طرح درس روزانه: پودمان ۳ - واحد یادگیری ۱
پودمان: ۳: نصب سیستمعامل اندروید | واحد یادگیری: ۱: نصب سیستمعامل اندروید در ماشین مجازی | مدت زمان: ۲ جلسه (۱۸۰ دقیقه)
جلسه اول
| مرحله | مدت زمان | شرح فعالیت و محتوا | منابع و ابزار | نکات و ارزشیابی |
|---|
| ارائه نظری | ۶۰ دقیقه | آشنایی با معماری سیستمعامل اندروید. معرفی شبیهسازهای مختلف (Android Studio Emulator, Genymotion). | کتاب درسی، اسلاید | توضیح تفاوت شبیهساز (Emulator) و شبیهساز مجازی (Simulator). |
| نصب و راهاندازی شبیهساز | ۳۰ دقیقه | آموزش نصب Android Studio و راهاندازی AVD Manager. ایجاد یک دستگاه مجازی جدید با مشخصات دلخواه. | Android Studio | توضیح نیازهای سختافزاری برای اجرای روان شبیهساز (مانند فعالسازی VT-x). |
جلسه دوم
| مرحله | مدت زمان | شرح فعالیت و محتوا | منابع و ابزار | نکات و ارزشیابی |
|---|
| نصب اندروید x86 | ۹۰ دقیقه | دانلود فایل ISO اندروید x86. ایجاد یک ماشین مجازی جدید در VirtualBox. تنظیمات خاص برای نصب اندروید. شروع فرآیند نصب و مراحل اصلی آن. | VirtualBox, ISO اندروید x86 | این روش برای کار با محیط اصلی اندروید مناسبتر است. |
| کار با محیط اندروید | ۳۰ دقیقه | آشنایی با محیط کاربری اندروید نصب شده. تنظیمات اولیه (زبان، اتصال به Wi-Fi). نصب یک فایل APK به صورت دستی. | ماشین مجازی اندروید | توضیح تفاوت این محیط با محیط شبیهساز Android Studio. |
طرح درس روزانه: پودمان ۳ - واحد یادگیری ۲
پودمان: ۳: نصب سیستمعامل اندروید | واحد یادگیری: ۲: ساخت بازی با App Inventor | مدت زمان: ۲ جلسه (۱۸۰ دقیقه)
جلسه اول
| مرحله | مدت زمان | شرح فعالیت و محتوا | منابع و ابزار | نکات و ارزشیابی |
|---|
| ارائه نظری | ۶۰ دقیقه | آشنایی با برنامهنویسی رویدادمحور (Event-Driven). معرفی MIT App Inventor و نحوه دسترسی به آن. معرفی اجزای محیط: Designer (طراحی) و Blocks (برنامهنویسی). | سایت App Inventor, اسلاید | تشریح مفهوم Component (اجزا) و Event (رویداد). |
| ساخت اولین اپلیکیشن | ۳۰ دقیقه | آموزش ساخت یک اپلیکیشن ساده: اضافه کردن یک دکمه و یک برچسب در محیط Designer. برنامهنویسی رویداد کلیک دکمه در محیط Blocks. | سایت App Inventor | هنرجویان به صورت همزمان مراحل را دنبال میکنند. |
جلسه دوم
| مرحله | مدت زمان | شرح فعالیت و محتوا | منابع و ابزار | نکات و ارزشیابی |
|---|
| ساخت یک بازی ساده | ۹۰ دقیقه | طراحی یک بازی ساده (مانند جابجایی یک توپ با لمس صفحه). آموزش استفاده از Canvas برای رسم اشکال. برنامهنویسی رویدادهای لمس صفحه برای حرکت دادن توپ. | سایت App Inventor | توضیح مختصات (X, Y) در Canvas و نحوه کار با آنها. |
| بستهبندی و نصب اپلیکیشن | ۴۰ دقیقه | آموزش ساخت فایل APK از اپلیکیشن ساخته شده. نحوه دانلود و نصب فایل APK روی گوشی هوشمند. | سایت App Inventor, گوشی هوشمند | توضیح نحوه فعالسازی "نصب از منابع ناشناس" روی گوشی. |
طرح درس روزانه: پودمان ۴ - واحد یادگیری ۱
پودمان: ۴: نصب و پیکربندی سیستمعامل macOS | واحد یادگیری: ۱: نصب سیستمعامل مک در ماشین مجازی | مدت زمان: ۲ جلسه (۱۸۰ دقیقه)
جلسه اول
| مرحله | مدت زمان | شرح فعالیت و محتوا | منابع و ابزار | نکات و ارزشیابی |
|---|
| ارائه نظری | ۶۰ دقیقه | آشنایی با تاریخچه و ویژگیهای کلیدی سیستمعامل macOS. معرفی ابزارهای لازم برای نصب مجازی: VMware Workstation, Unlocker, فایل ISO macOS. | کتاب درسی، اسلاید | توضیح عملکرد Unlocker و چرایی نیاز به آن. |
| آمادهسازی محیط مجازی | ۳۰ دقیقه | آموزش نصب VMware Workstation. آموزش نحوه اعمال Unlocker روی VMware. ایجاد یک ماشین مجازی جدید با تنظیمات خاص برای macOS. | VMware, Unlocker | تاکید بر اهمیت اجرای صحیح Unlocker. |
جلسه دوم
| مرحله | مدت زمان | شرح فعالیت و محتوا | منابع و ابزار | نکات و ارزشیابی |
|---|
| نصب macOS در ماشین مجازی | ۹۰ دقیقه | اتصال فایل ISO macOS به درایو نوری مجازی. شروع فرآیند نصب و مراحل اصلی آن (مانند پارتیشنبندی با Disk Utility). | VMware, ISO macOS | راهنمایی هنرجویان در مراحل حساس نصب مانند پارتیشنبندی. |
| نصب VMware Tools | ۴۰ دقیقه | پس از نصب اولیه، آموزش نصب VMware Tools برای بهبود عملکرد، رزولوشن و یکپارچگی ماوس و کیبورد. | VMware با macOS نصب شده | توضیح اینکه VMware Tools درایورهای ضروری را فراهم میکند. |
طرح درس روزانه: پودمان ۴ - واحد یادگیری ۲
پودمان: ۴: نصب و پیکربندی سیستمعامل macOS | واحد یادگیری: ۲: پیکربندی macOS | مدت زمان: ۲ جلسه (۱۸۰ دقیقه)
جلسه اول
| مرحله | مدت زمان | شرح فعالیت و محتوا | منابع و ابزار | نکات و ارزشیابی |
|---|
| محیط دسکتاپ macOS | ۶۰ دقیقه | آشنایی با Dock, Menu Bar, Spotlight Search, Finder. آموزش کار با پنجرهها و حالتهای مختلف نمایش آنها. | ماشین مجازی macOS | هنرجویان به صورت عملی با محیط کار میکنند. |
| مدیریت فایل و پوشه | ۳۰ دقیقه | کار با Finder: ایجاد پوشه، کپی و انتقال فایلها، تغییر نحوه نمایش. آشنایی با پوشههای اصلی. | ماشین مجازی macOS | فعالیت: ایجاد چند پوشه، جابجایی فایلها و جستجوی یک فایل. |
جلسه دوم
| مرحله | مدت زمان | شرح فعالیت و محتوا | منابع و ابزار | نکات و ارزشیابی |
|---|
| System Preferences | ۶۰ دقیقه | بررسی بخشهای مهم: Network, Security & Privacy, Users & Groups. | ماشین مجازی macOS | توضیح اهمیت تنظیمات Gatekeeper. |
| مقدمهای بر ترمینال macOS | ۴۰ دقیقه | آشنایی با برنامه Terminal. آموزش دستورات پایه مشابه لینوکس (`ls`, `cd`, `pwd`, `mkdir`). | ماشین مجازی macOS | فعالیت: ساخت یک فایل متنی با دستور `touch`. |
| نصب نرمافزار در macOS | ۳۰ دقیقه | آشنایی با روشهای نصب نرمافزار: فایلهای DMG, استفاده از App Store. | ماشین مجازی macOS | فعالیت: دانلود و نصب یک نرمافزار ساده با فرمت DMG. |
طرح درس روزانه: پودمان ۵ - واحد یادگیری ۱
پودمان: ۵: ارزیابی فنی سختافزار | واحد یادگیری: ۱: مونتاژ قطعات رایانه | مدت زمان: ۲ جلسه (۱۸۰ دقیقه)
جلسه اول
| مرحله | مدت زمان | شرح فعالیت و محتوا | منابع و ابزار | نکات و ارزشیابی |
|---|
| ایمنی کارگاهی | ۴۵ دقیقه | آموزش اصول ایمنی: خطرات برق، اهمیت استفاده از مچبند ضد الکتریسیته ساکن (ESD Strap) و نحوه کار صحیح با ابزار. | کتاب درسی | نمایش عملی نحوه اتصال مچبند به بدنه کیس. |
| شناسایی قطعات اصلی | ۴۵ دقیقه | آشنایی عملی با قطعات اصلی: مادربرد، پردازنده (CPU), ماژولهای حافظه RAM, حافظههای SSD/HDD, کارت گرافیک, پاور. | قطعات سختافزاری | هنرجویان قطعات را لمس کرده و نام و کاربرد هر یک را بیان میکنند. |
جلسه دوم
| مرحله | مدت زمان | شرح فعالیت و محتوا | منابع و ابزار | نکات و ارزشیابی |
|---|
| نصب CPU و فن | ۴۰ دقیقه | آموزش مرحله به مرحله: باز کردن قفل سوکت CPU، قرار دادن صحیح CPU، نصب خم thermal، نصب فن پردازنده و اتصال کابل آن. | مادربرد, CPU, فن, خم | تاکید بر ظرافت کار و عدم وارد کردن فشار زیاد. |
| نصب RAM و مادربرد | ۵۰ دقیقه | آموزش نصب ماژولهای RAM. قرار دادن مادربرد در کیس و بستن پیچهای آن. نصب پلاستیکهای پشتیبان I/O Shield. | کیت کامل کامپیوتر | فعالیت: هنرجویان به صورت گروهی CPU و RAM را نصب کرده و مادربرد را در کیس قرار میدهند. |
طرح درس روزانه: پودمان ۵ - واحد یادگیری ۲
پودمان: ۵: ارزیابی فنی سختافزار | واحد یادگیری: ۲: شناسایی و رفع عیوب سختافزار | مدت زمان: ۲ جلسه (۱۸۰ دقیقه)
جلسه اول
| مرحله | مدت زمان | شرح فعالیت و محتوا | منابع و ابزار | نکات و ارزشیابی |
|---|
| فرآیند POST | ۴۵ دقیقه | آشنایی با فرآیند Power-On Self-Test (POST) و نقش آن در شناسایی اولیه مشکلات سختافزاری. توضیح نقش BIOS/UEFI. | کتاب درسی | توضیح اینکه کدهای بوق (Beep Codes) زبان مادربرد برای گزارش خطا است. |
| تفسیر کدهای بوق | ۴۵ دقیقه | آموزش نحوه دسترسی به جدول کدهای بوق برای مادربردهای مختلف. تفسیر کدهای رایج (مثلاً یک بوق طولانی = مشکل RAM). | جدول کدهای بوق | فعالیت: هنرجویان چند کد بوق رایج را پیدا کرده و معنی آنها را بیان میکنند. |
جلسه دوم
| مرحله | مدت زمان | شرح فعالیت و محتوا | منابع و ابزار | نکات و ارزشیابی |
|---|
| عیبیابی با ابزارهای خارجی | ۶۰ دقیقه | آموزش استفاده از مولتیمتر برای تست سلامت منبع تغذیه (PSU). تست ولتاژهای +12V, +5V, +3.3V. آشنایی با POST Card. | مولتیمتر, POST Card | تاکید بر نکات ایمنی هنگام کار با برق و مولتیمتر. |
| عیبیابی حافظه و درایوها | ۶۰ دقیقه | آموزش استفاده از نرمافزارهای تست سلامت حافظه RAM (MemTest86). آموزش نرمافزارهای بررسی سلامت هارد دیسک و SSD (CrystalDiskInfo). | نرمافزارهای تست | فعالیت: اجرای نرمافزار CrystalDiskInfo و تحلیل نتایج آن. |
